Υπουργείο Πολιτισμού
Διεύθυνση Πολιτιστικών Εκδηλώσεων
Οργάνωση “Φόρμιγξ”
Εγκαίνια: Σάββατο, 16η Οκτωβρίου 1993
Εκθεσιακός χώρος: Μουσείο του Θεάτρου της Σκάλας του Μιλάνου
Διάρκεια: 16 Οκτωβρίου έως 15 Νοεμβρίου 1993
Την Έκθεση εγκαινίασε ο τότε πρόξενος κ. Δημήτριος Κυπραίος
Παράλληλες εκδηλώσεις
Ι. Amici sel Doggione del Teatro alla Scala (Οι Φίλοι του Υπερώου του Θεάτρου της Σκάλας)
Dimitri Mitropoulos alla Scala (Documenti e fotografie)
Εκθεσιακός χώρος: Φουαγιέ του Teatro Piccolo
Διάρκεια: 16 Οκτωβρίου έως 15 Νοεμβρίου 1993
ΙΙ. Συναυλία
Teatro Piccolo
13 Νοεμβρίου 1993
Πρόγραμμα
D. Mitropoulos, Trois piéces pour piano (Beatrice, Scherzo in fa mineur, Féte Crétoise)
Aris Garoufalis, piano
E. Riadis, Domanda, La Maga· M. Kalomiris, La Maledizione, Vita Vecchia, Fata· D. Mitropoulos, Kassiani
Julia Trussa (soprano), Aris Garoufalis (piano)
Dimitri Mitropoulos, La morte del marinaio, Douleur, Il cuore della madre, La Madonna di Sparta· M. Kalomiris, I tempo, Molla via
Louis Manikas (baritono), Aris Garoufalis (piano)
M. Varvoglis, Sonatina
Aris Garoufalis (piano)
D. Mitropoulos, Ostinata in tre parti
Vorgos Demertzis (violino), Aris Garoufalis (piano)
M. Kalomiris, Sonata
Vorgos Demertzis (violino), Aris Garoufalis (piano)
D. Mitropoulos, Dance des Faunes - Scherzo Fantastique
Vorgos Demertzis (violino), Dimitris Chandrakis (violino), Paris Anastassiadis (viola), Byron Fidetzis (cello)
III. Συναυλία
Teatro Alla Scala
Sabato, 13 Novembre 1993, ore 20:30
Musiche di W. A. Mozart e S. Prokofiev
Orchestra del Teatro alla Scala
Direttore: Riccardo Muti
ΜΙΑ ΣΚΑΛΑ ΠΙΟ ΠΑΝΩ
«Οι Ιταλοί μας "βάζουν τα γυαλιά" και τιμούν τη μνήμη του Δημήτρη Μητρόπουλου με μια εντυπωσιακή έκθεση αφιερωμένη στον μεγάλο αρχιμουσικό και μια πανηγυρική συναυλία της Ορχήστρας της Σκάλας του Μιλάνου. Μήπως ήρθε η σειρά των Ελλήνων να πάρουν την σκυτάλη;
"Στις 2 Νοεμβρίου 1960 ήρθε η μοιραία 'παύση' για τη ζωή και τη μουσική του Δημήτρη Μητρόπουλου στη διάρκεια μιας πρόβας με την Ορχήστρα της Σκάλας του Μιλάνου. Η πρόβα εκείνη έμεινε τότε χωρίς τη φυσική της συνέχεια, που είναι μια συναυλία ή μια παράσταση. Η παράσταση αυτή θα δοθεί σε λίγο με τη μορφή μιας έκθεσης στις αίθουσες του Μουσείου της Σκάλας, η οποία (έκθεση) αναφέρεται στη ζωή και το έργο του". Με τα λόγια αυτά ολοκλήρωσε την ομιλία του ο μουσικολόγος και καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Απόστολος Κώστιος, την ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης στη Σκάλα.
[...]
»Η έκθεση έγινε με τη συμπαράσταση του έλληνα προξένου στο Μιλάνο Δημήτρη Κυπραίου και του διευθυντή του Μουσείου της Σκάλας Giampiero Tintori, συνάντησε όμως "αντιδράσεις αδικαιολόγητες και συνάμα δικαιολογημένες", σύμφωνα με τον Απ. Κώστιο, που ανέλαβε την επιστημονική επιμέλεια. "Διάφοροι μουσιικοί κύκλοι, αλλά και οικογένειες μεγάλων ιταλών μαέστρων αντέδρασαν υποστηρίζοντας πως δεν μπορούσε να γίνει αφιέρωμα σ' έναν ξένο μουσικό, τη στιγμή που δεν έχει οργανωθεί για τον Τοσκανίνι, τον Τούλιο Σεραφίν και τόσους άλλους", λέει. "Ευτυχώς τα εμπόδια ξεπεράστηκαν. Τελικά το Μιλάνο αγκάλιασε με τόση αγάπη το όλο εγχείρημα, σαν να ήταν ο Μητρόπουλος βέρος Μιλανέζος.
» [...] "Ο Μητρόπουλός μας", έγραψαν οι ιταλικές εφημερίδες. Και το κοινό, όχι μόνο οι κάτοικοι της ελληνικής παροικίας που παραβρέθηκε σύσσωμη στα εγκαίνια, έσπευσε να γεμίσει ασφυκτικά τις αίθουσες με τα εκθέματα. "Η έκθεσή μας έγινε αφορμή για την οργάνωση παράλληλων εκδηλώσεων, με αποτέλεσμα ολόκληρος ο μήνας να χαρακτηριστεί ως Μήνας Μητρόπουλου", λέει ο Απ. Κώστιος. Έτσι, οι Φίλοι της Σκάλας του Μιλάνοιυ οργάνωσαν τη δική τους έκθεση με θέμα 'Ο Δημήτρης Μητρόπουλος στη Σκάλα'. Επί πλέον, οι μουσικοί που ήταν παρόντες στον αιφνίδιο θάνατο του μαέστρου μέσα στη Σκάλα, παρευρέθησαν σε μια βραδιά κατά τη διάρκεια της οποίας ακούστηκε το έργο της τελευταίας του συναυλίας (σ.υ.ύ. η Τρίτη του Μάλερ). Η ελληνική παρουσία έγινε ακόμη πιο έντονη χθες, όταν οι Ιουλία Τρούσσα (υψίφωνος), Λούης Μανίκας (βαρύτονος), Γιώργος Δεμερτζής (βιολί), Άρης Γαρουφαλής (πιάνο), και το Νεοελληνικό Κουαρτέτο παρουσίασαν έργα Μητρόπουλου, Μανώλη Καλομοίρη, Μάριου Βάρβογλη και Αιμίλιου Ριάδη, πολλά εκ των οποίων ακούστηκαν για πρώτη φορά έξω από τα ελληνικά σύνορα.
Η κατάληξη του εγχειρήματος ήταν ευτυχής. Προηγήθηκαν όμως έντονες προσπάθειες απ' όλους αυτούς που δούλεψαν για την έκθεση: εκτός από τον Απ. Κώστιο και Δ. Κυπραίο, ο επίτιμος γενικός διευθυντής του ΥΠΠΟ Νίκος Ζωρογιαννίδης τη στήριξε σε όλες τις φάσεις της, η αρχιτέκτων Βάσω Ρούσση έκανε την αρχιτεκτονική μελέτη και ο αρχιτέκτων Ανδρέας Γιακουμακάτος συντόνισε το έργο στην Ιταλία και μετέφρασε τα κείμενα που συνοδεύουν τα εκθέματα. "Η έκθεση είχε αποφασιστεί εδώ και ενάμιση χρόνο, γνωρίζετε όμως το ελληνικό παραδοσιακό σύστημα... εργασίας και την ταχύτητα που το διακρίνει", λέει ο Απ. Κώστιος. "Παιδευτήκαμε πολύ ώστε όλα να λειτουργήσουν, και να λειτουργήσουν σωστά. Το αποτέλεσμα ήταν φυσικά η μεγαλύτερή μας ικανοποίηση. Θέλω όμως να πιστεύω ότι αυτή η κίνηση δεν θα σταματήσει εδώ. Γνωρίζω πολύ καλά πως η έκθεση αυτή είναι μοναδική στο είδος της. Είναι κρίμα να ολοκληρώσει τον κύκλο της τόσο σύντομα, τη στιγμή που θα μπορούσε να αποτελέσει μια προβολή πρώτης τάξης για την Ελλάδα στο εξωτερικό. Η δική μας όμως συνεισφορά έχει ολοκληρωθεί. Τώρα απομένουν οι αποφάσεις του υπουργείου"...».
Κοσμάς Βίδος
Εφ. Το Βήμα, 14.11.1993
 |
 |
| 1 |
2 |
1. Από αριατερά: οι Δ. Κυπραίος, Απ. Κώστιος, Giampiero Tintori
2. Η είσοδος με την "κατασκευή" παρουσίασης της Έκθεσης της αρχιτέκτονος Βάσως Ρούσση και στο βάθος γιγαντοπανό φωτογραφίας από την υποδοχή του Δ.Μ. στην Αθήνα (1955).
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ Η ΣΚΑΛΑ
«Το μεγάλο αφιέρωμα στον Δημήτρη Μητρόπουλο θα μπορούσε να σταθεί οδηγός για την ανάδειξη και προβολή σπουδαίων Ελλήνων δημιουργών στο εξωτερικό. Η σύνδεση της ελλάδας με το σύγχρονο πολιτισμό της ενισχύει ακόμη και τη διπλωματική ισχύ της. Αρκεί να δει κανείς την αντίστοιχη πολιτική της Ισπανίας και της Γαλλίας...
»Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι σε ένα 10ήμερο αρχίζει ο Μήνας Μητρόπουλου στο Μιλάνο. Ίσως προκαλεί εντύπωση, γνωρίζοντας την κακή πολιτιστική πολιτική της Ελλάδας, η δυνατότητα προβολής με πρωτοβουλία της χώρας μας μιας ελληνικής προσωπικότητας, ακόμη κι αν πρόκειται για τον Δ. Μητρόπουλο. Οργανωτικός φορέας είναι το ΥΠ.ΠΟ., αλλά, φυσικά, η πρωτοβουλία δεν ανήκει σε αυτό. Το ελληνικό υπουργείο έχει χρηματοδοτήσει την οργάνωση και το στήσιμο της έκθεσης, το όλο εγχείρημα, όμως, οφείλεται σε δύο ανθρώπους: τον Έλληνα πρόξενο στο Μοιλάνο, Δ. Κυπραίο και τον μουσικολόγο, Απ. Κώστιο, που έχει την τιμή να είναι ο πρώτος Έλληνας ερευνητής της μουσικής, του οποίου εργασία εκδίδεται σε ξένη γλώσσα (σ.υ.ύ., βλ. "Εκδόσεις - βιβλία").
» [...] Πρέπει να τονιστεί ότι το ελληνικό ενδιαφέρον γι τον Μητρόπουλο είναι όψιμο. Ενισχύθηκε από την έκδοση της μονογραφίας Δημήτρης Μητρόπουλος του Απ. Κώστιου από το ΜΙΕΤ, αλλά και από την έκθεση στην Ακαδημία Αθηνών, στη δεκαετία του '80. Έκτοτε έχουν παρουσιαστεί πολλά έργα του και τώρα στο Μιλάνο θα παρουσιαστεί σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση Ο Χορός των Σατύρων για κουαρτέτο εγχόρδων (Γ. Δεμερτζής, Β. Φιδετζής, Δ. Χανδράκης, Π. Αναστασιάδης). Στη συναυλία σολίστ θα είναι και οι Άρης Γαρουφαλής, Ιουλία Τρούσσα, Λούης Μανίκας.
Η Έκθεση, που ετοιμάζεται για διεθνή καριέρα, είναι μια ευκαιρία να ενισχυθεί το πολιτιστικό πρόσωπο της σύγχρονης Ελλάδας και καιρός είναι να σκεφτούμε πόσες άλλες προσωπικότητες αξίζουν της διεθνούς προβολής. Ας σκεφτεί κανείς μόνο ότι τα παγκόσμια λεξικά αναφέρουν τον Μητρόπουλο ως Αμερικανό μαέστρο...».
Νίκος Βατόπουλος
Εφ. Η Καθημερινή, 6.10.1993
 |
Μία από τις έξι αίθουσες του Μουσείου της Σκάλας του Μιλάνου που φιλοξένησαν την Έκθεση
|
|
 |
 |
Ο "προσωπικός" χώρος του Δ.Μ.: το πιάνο του (το δώρισε στον Μάριο Βάρβογλη όταν έφυγε από την Ελλάδα), το αναλόγιο μελέτης, η πολυθρόνα του, βιτρίνες με χειρόγραφα και τυπωμένες παρτιτούρες των έργων του, η βιτρίνα του Ωδείου Αθηνών, όπου φυλάσσονται τα διπλώματα τιμής, τα μετάλλια, τα παράσημα, τα διάσημα των διακρίσεων που έτυχε ο μεγάλος έλληνας μουσικός.
Αριστερά στο βάθος, γιγαντοπανό από φωτογραφία του σπιτιού της φίλης του Καίτης Κατσογιάννη στη Μαγκουφάνα (Πεύκη), που ο Μητρόπουλος θεωρούσε "σπίτι" του.