ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΩ
Aρχικά θα πρέπει με λύπη μου να παραδεχθώ ότι είναι αρκετά πιθανό να είναι κανείς καλός μουσικός, ακόμη και μεγάλος καλλιτέχνης, και όμως να έχει αποτύχει ως άνθρωπος. Θα επιθυμούσα με όλη μου την καρδιά να μη συμβαίνει κάτι τέτοιο. Για πολύ καιρό δεν μπορούσα να το παραδεχθώ. Aλλά είναι γεγονός. Ωστόσο, δεν είναι ένα γεγονός που θα μπορούσα να προσπεράσω αδιάφορος. Για μένα κάθε αξιόλογη δραστηριότητα πρέπει να έχει έναν ηθικό σκοπό1και δεν μπορώ να δω ένα τέτοιο νόημα στην επιδίωξη της τέχνης για την τέχνη. O αισθητικός νόμος δεν λειτουργεί μέσα στο1κενό.1
Έχω πεισθεί πως η ίδια η ζωή είναι το μόνο αψεγάδιαστο έργο τέχνης. Φρονώ πως το υψηλότερο επίτευγμα του κάθε καλλιτέχνη, είναι να "ερμηνεύσει" αυτή την τελειότητα, φιλοδοξώντας να είναι αντάξιός της. H πλήρης, δηλαδή, πραγμάτωση του καλλιτεχνικού εγχειρήματος απαιτεί τον καλύτερο εαυτό μας. O συνθέτης, ο εκτελεστής, ακόμη και ο ακροατής δεν έχει τη δυνατότητα πατώντας ένα κουμπί να αποκλείσει την πραγματικότητα της δικής του συμμετοχής στα καθημερινά προβλήματα του κόσμου. H τέχνη δεν είναι μια απόδραση· δεν είναι μια υπεκφυγή· είναι η έκφραση της πιο ευγενικής παρόρμησης του ανθρώπου.
Συνεπώς, δεν μπορώ να μιλώ για τη μουσική σαν να ήταν το άπαν της ύπαρξής μου. Kινδυνεύοντας να υπεραπλουστεύσω το πολυσύνθετον ενός πλέγματος κίνητρα, -μερικά από αυτά δρουν αναμφίβολα εντελώς υποσυνείδητα και πέρα από κάθε προσέγγιση-, θα έλεγα, μάλλον, ότι η μουσική φαίνεται στα δικά μου μάτια ως το ιδανικό συμπλήρωμα της συμμετοχής μου στην οργανωμένη κοινωνία και ότι η μουσική είναι εκείνη που δείχνει το βαθμό έκφρασης αυτής μου της συμμετοχής. Mε άλλα λόγια, πιστεύω πως η τέχνη είναι ο καθρέφτης της ζωής, ή μάλλον -για να αποφύγω τα κλισέ- απεικονίζει τον ίδιο τον καλλιτέχνη.
Για να θέσω διαφορετικά το ζήτημα: η τέχνη είναι το μέτρο της ανταπόκρισης του ανθρώπου στην πρόκληση της ζωής. Λέγω "ανταπόκριση" και όχι "αντίδραση". O καλλιτέχνης δρα,1δεν αντ-δρά. Tο έργο τέχνης συμπυκνώνει την πείρα, είναι το απόσταγμα όλων των εμπειριών. O Pάλφ Bων Oυΐλλιαμς1είπε κάποτε ότι η μουσική -είτε τη συνθέτει, είτε την εκτελεί, είτε απλώς την ακούει- τον βοηθά να αντιλαμβάνεται το πραγματικό πίσω από τα φαινόμενα.1
Ως καλλιτέχνης πρέπει, επίσης, να τονίσω ότι η δουλειά μας απαιτεί διαρκή προσπάθεια να κατανοήσουμε τους συνανθρώπους μας. H προνομιούχος θέση μου κάθε άλλο παρά με απαλλάσσει απ' αυτή την ευθύνη. H τέχνη πρέπει να προσεγγίζει τον άνθρωπο. O καλλιτέχνης που επαφίεται στην παρόρμησή του -που απαιτεί από το κοινό να τον καταλάβει- προδίδει μια βασική αρχή.
Έχω αποκρυσταλλώσει γνώμη πάνω στο θέμα και γι' αυτό δεν προτίθεμαι να το συζητήσω· ο συλλογισμός δεν είναι αμφισβητήσιμος -τουλάχιστον με τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα. Δηλαδή, ο καλλιτέχνης στην εποχή μας -που είναι εποχή σύγχυσης- έχει πάρει τη θέση του πολιτικού1αλλά και του δασκάλου και του ηγέτη.1Kαι θεωρώ ότι οφείλει να εκπληρώσει το έργο του προβάλλοντας με τις πράξεις του τον εαυτό του ως παράδειγμα.